(Een artikel geschreven voor mijn patiënten, gepubliceerd op mijn praktijkwebsite www.huisartsvingerhoets.nl)
Net als ieder najaar zullen binnenkort de uitnodigingen voor de griepprik weer de deur uit gaan. Dit jaar komt daar ook de vraag bij of men zich (wederom) wil laten inenten tegen COVID-19. Dit is een dilemma waar velen nog niet uit zijn en dat is begrijpelijk, want er is nog veel onzeker. In het onderstaande zet ik een aantal overwegingen op een rij die bij de keuze wellicht behulpzaam kunnen zijn.
Aanvankelijk was het verhaal duidelijk. De overheid voorzag ons van informatie die er ongeveer zo uitzag: COVID-19 was een ziekte die een vrij hoge sterfte leek te gaan hebben. Er kwam een prik, die super goed getest en veilig was. En daarmee zouden we niet alleen zelf beschermd zijn maar ook zouden we door die prik anderen beschermen, want we zouden het virus niet meer overdragen. Tot slot zouden we er ook de lange nasleep ervan, long-COVID, mee voorkomen.
We zijn nu ruim 2 jaar verder en van het bovenstaande verhaal staat niet meer zo heel veel overeind. De sterfte aan COVID-19 bleek niet hoger dan die van een fikse griep. Bovendien had een grote groep mensen weinig van het virus te vrezen: de kwetsbare groep was goed te onderscheiden. De prik bleek niet te beschermen tegen infectie en evenmin tegen overdracht. Het effect nam zeer snel af en bovendien bood de prik nauwelijks bescherming tegen long-COVID. Kortom: inmiddels kunnen we in alle eerlijkheid niet anders concluderen dan dat de overheidsinformatie over COVID-19 voor een groot deel niet klopte.
Er verschenen steeds meer berichten over soms (zeer) ernstige bijwerkingen van de injecties. Zelfs toen het prikken al was begonnen bleek dat sommige van de gebruikte middelen bleken alsnog ongeschikt waren voor bepaalde leeftijden. Na de start van het prikken bleek het ook landelijke sterftecijfer maand na maand hoger te zijn dan normaal. De overheid, die eerder gesteld had dat “vaccineren echt de enige oplossing” was, liet pas na veel aandringen door de Kamer onderzoek doen. Niet door onafhankelijke instanties, maar door een instantie van diezelfde overheid. De conclusie was al snel dat er geen verband met de prikken was. Onafhankelijke experts hadden bedenkingen bij het onderzoek, maar kregen, tegen alle wetenschappelijke regels in, geen inzage in de gegevens. De reden die werd opgegeven was dat dat niet kon wegens de privacy. Dat argument was natuurlijk bijzonder ongeloofwaardig: nog geen jaar was immers iedereen verplicht om zijn privacy op te offeren terwille van vaccinatie- en herstelbewijzen. Bovendien kan onderzoek naar sterfgevallen heel goed anoniem gemaakt worden. Dit kan de reden dus niet zijn en het dus rijst de vraag wat de overheid wil verbergen.
Dat laatste illustreert een nieuw element dat er bij gekomen is: een open en eerlijke discussie wordt de kop in gedrukt, hoe respectvol die ook gevoerd wordt. En juist dat maakt het voor velen zo moeilijk om de afweging te maken: wil ik die 4e of zelfs 5e prik eigenlijk nog wel hebben? Want wie zoekt, vindt doorgaans niet de gezochte afgewogen en onafhankelijke informatie, maar nagenoeg alleen de argumenten die pleiten vóór prikken.
Wat weten we inmiddels? Het lijkt er op dat de prikken voor kwetsbare mensen de kans op het krijgen van COVID-19 op zichzelf niet verkleinen. Mogelijk verkleinen ze voor kwetsbare mensen wel de kans op een ernstig verloop daarvan. Maar wie zijn er nu kwetsbaar en wie niet?
Kwetsbaar zijn met name bejaarden, mensen met ernstig overgewicht, mensen met ernstige hart- en longaandoeningen en slecht geregelde diabetes. Veel andere groepen zijn door de overheid ook als ‘kwetsbaar’ aangewezen, maar dit is niet meer dan een aanname: bij de registratiestudies zijn de voors en tegens bij bijvoorbeeld mensen met een afweerstoornis helemaal niet onderzocht. Wellicht zijn zij ook kwetsbaarder voor de nadelen?
Kinderen zijn niet kwetsbaar voor COVID-19 en hebben geen voordeel van de prikken. Onderzoek naar het effect van de prik bij kinderen is er vrijwel niet. Veel landen in Europa prikken hun kinderen dan ook niet of komen op die beslissing terug. Denemarken prikte eerst wel, maar noemt dat nu ‘een vergissing’.
Daar komt bij dat een groot deel van de bevolking, geprikt of niet, inmiddels al een infectie met het COVID-19 virus doorgemaakt heeft. Dat betekent dat zij afweerstoffen hebben opgebouwd. Het lijkt er op dat een natuurlijke infectie niet alleen beter beschermt tegen varianten van het virus, maar ook veel langduriger bescherming geeft dan een prik. Het is dan ook de vraag of je wel een prik wilt nemen als je het virus al onder de leden gehad hebt.
Kortom: hoor je tot de kwetsbare groepen en heb je het virus zelf nog niet doorgemaakt, dan kun je overwegen om je te laten prikken. Maar wat zijn dan de nadelen?
Daar wordt het opnieuw wat lastig. Want er zijn zeker aanwijzingen voor nadelen en bijwerkingen, soms zelfs ernstige, maar het is vaak moeilijk om keihard aan te tonen dat die van het vaccin komen. Dat komt mede omdat de fabrikant ons wat dat betreft zand in de ogen heeft gestrooid door al vroeg tijdens de onderzoeksfase de zgn. controlegroep ook te prikken. Zo kun je in feite de bijwerkingen niet meer betrouwbaar onderzoeken. Hierdoor kwamen namelijk de voordelen wel maar de nadelen niet naar voren en ontstond er geen eerlijk beeld van de werkelijkheid. En dat wist de fabrikant natuurlijk heel goed.
Onderzoeken tonen enkele nadelen van de prikken aan, waarvan een aantal ernstig. Zo zijn er sterke aanwijzingen voor een vergroot risico op stollingsproblemen zoals hersentrombose en bloedingen bij sommige prikken. Bij jongeren zien we een toename van ontstekingen van de hartspier en het hartzakje. We weten uit dierexperimenten dat de minuscule deeltjes in de prik zich veel verder in het lichaam verspreiden dan aanvankelijk gedacht werd en onder andere in hersenen, beenmerg en eierstokken gaan zitten. De effecten daarvan op langere termijn zijn onbekend. Als je dit weet zou je natuurlijk moeten kijken hoe dat bij mensen zit. Maar dat is gek genoeg nooit onderzocht, dus niemand weet dat. En dan is er de nog altijd onverklaarde oversterfte, waarbij controle door onafhankelijke wetenschappers niet werd toegestaan. Dat voedt uiteraard het wantrouwen.
Het is mogelijk dat voortgezet onderzoek deze nadelen weer wat kan relativeren. Maar het kan ook de andere kant op gaan. Het veelgehoorde argument is dat er aanvankelijk geen tijd was voor goed onderzoek gezien de urgentie van de situatie. Maar dan blijft overeind dat er nu geen geldige reden meer is om niet-kwetsbare groepen te prikken, al helemaal niet nu duidelijk is dat daarmee de de overdracht niet tegengehouden wordt.
Wat is de conclusie van dit verhaal? De conclusie is dat dat niemand precies weet wat wijsheid is. Er zijn aanwijzingen voor een gunstig effect bij een beperkte groep. Er zijn ook aanwijzingen voor nadelen. De oversterfte blijft vragen oproepen. Beide partijen blijken het vaak moeilijk te vinden om onzekerheden in hun verhaal toe te geven. En toch is dat het eerlijkst.
Enkele algemene richtlijnen zijn wel te geven.
-Kinderen hebben nauwelijks iets te vrezen van COVID-19. Elk nadeel weegt dus al snel te zwaar. Het prikken van kinderen heeft geen nut en is dus strijdig met de opdracht die de arts heeft om als eerste niet te schaden. Gewoon echt niet doen dus, behoudens wellicht een zeer sporadisch geval op uitzonderlijke medische gronden.
-Hoort u niet bij de kwetsbare groep of heeft u reeds een natuurlijke infectie doorgemaakt, dan zijn de voordelen van prikken voor u heel gering.
-Hoort u tot de kwetsbare groep en heeft u geen natuurlijke infectie doorgemaakt, dan kunt u een injectie overwegen. Hierbij zult u zelf uw afweging moeten maken tussen de mogelijke voordelen en de deels onzekere nadelen.
Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat u hierover met uw arts open over kunt praten om zo samen een optimale afweging te maken. Helaas heeft niet iedereen het gevoel dat die mogelijkheid er is.
Dat alles kan maar tot één slotsom leiden: u maakt uw eigen overweging op basis van wat voor u persoonlijk het zwaarst weegt, waar nodig en mogelijk samen met uw arts. Drang of dwang tot prikken, direct of indirect, is niet verdedigbaar. De zelfbeschikking over uw lichaam moet te allen tijde overeind blijven.
Natuurlijk zijn onze medewerkers en ik altijd bereid om indien gewenst met u mee te denken in een open gesprek waarbij de uiteindelijke beslissing uiteraard altijd bij uzelf ligt. Úw lichaam, úw beslissing.
Dit artikel is geschreven voor en verschenen in het derde nummer van het tijdschrift We Are Pioneers, een tijdschrift dat een positieve kijk op de coronacrisis biedt(www.wearepioneers.nl)
Niets is wat het lijkt. Dat geldt zelfs voor deze uitspraak, die lijkt op een oude dooddoener maar de bruikbaarheid heeft van een lifehack. Want wat we zien en horen is zelden de ongenuanceerde werkelijkheid. Wie zich eenmaal daadwerkelijk openstelt voor een onbevooroordeelde kijk op de wereld zal al snel ervaren dat het leven daarmee authentieker en oprechter wordt. Maar dit vergt vertrouwen, onbevangenheid en de acceptatie van enig ongemak: vaak immers betekent dit het afscheid van veilige aannames en het onderkennen van onbewuste angsten. Niet iedereen wil dat aangaan en dat leidt helaas menigmaal tot verwijdering tussen vrienden of familie. Toch kan het ook tot het omgekeerde leiden: positieve verrassingen die mensen juist dicht bij elkaar brengen, zoals ik zelf mocht ervaren. Vroeger, als kind, zag ik haar vaker, als onderdeel van familiebezoekjes op de zondagmiddag. Ze fascineerde me, want ze had jarenlang als non geleefd. Ze moest dus wel iemand zijn die zich altijd aan alle regels had gehouden en als jong mannetje voelde ik al dat mijn leven een heel andere richting in zou gaan. Niet alleen miste ik de benodigde devote ambitie, maar met een soort allergie voor al te strikte regels zou zoiets voor mij sowieso onhaalbaar zijn. Toch was ook zij na een respectabel aantal jaren uiteindelijk uitgetreden. Veel meer wist ik er ook niet van en dat zou altijd zo gebleven zijn als het toeval daar geen verandering in gebracht had. In de loop der jaren verloren we elkaar uit het oog. Zij omdat ze meende dat ik vast geen interesse zou hebben voor een oude tante in de herfst van haar leven. Ik omdat ik niet in de gaten had hoezeer zij onze verwantschap voelde. Bovendien: iemand met deze duizelingwekkende mate van rechtschapenheid zou vast nauwelijks begrip kunnen opbrengen voor mijn levenswandel die niet altijd vrij was van turbulentie en waarin bovendien godvruchtigheid niet altijd leidend was geweest. Later, veel later pas, zou ik er achter komen dat het tegendeel waar was: zij had juist al die jaren de overeenkomstige energie tussen ons ervaren en een bijzondere verbinding gevoeld. Ik had daar geen benul van, totdat ze uiteindelijk besloot om contact op te nemen. Luttele weken later zaten we samen in haar appartement. En deze vrouw, die ik altijd had gezien als een schoolvoorbeeld van rechtschapen volgzaamheid, vertrouwde mij de indrukwekkende details uit haar levensverhaal toe. De werkelijkheid bleek verrassend – en heel anders dan ik altijd gedacht had. Als puber was zij een levenslustige meid met joie de vivre, een vrije geest vol eigen ideeën. Ze had levensruimte nodig, genoot van het gezelschap van leuke jongemannen en kon zich daarom menigmaal niet vrij maken voor het keurslijf van school of verplichte kerkgang. Daarmee bleek ze met regelmaat buiten de lijntjes te kleuren. Ik concludeerde al snel dat niet aan haar lag, maar aan de lijntjes. Die waren veel te krap getrokken voor iemand met zoveel behoefte aan vrijheid. De paradoxale stap naar het religieuze leven was dan ook niet zozeer ingegeven door het verlangen naar een godvruchtige levenswijze. Integendeel: het bleek de enige manier om deze vrije geest in toom te houden en daarmee was het in feite een opvoedkundige wanhoopsdaad.
Dertien kloosterjaren volgden waarin zij weliswaar haar geloof vond, maar nooit haar eigenzinnigheid en hang naar rechtvaardigheid verloor. Zij bleek een wappie avant la lettre: toen zij systematisch gekonkel en bedrog binnen de orde ontdekte en deze misstanden met een zekere vasthoudendheid aan de kaak wilde stellen werd haar bruut de mond gesnoerd. Dat bleek nog niet zo gemakkelijk en dus volgde een overplaatsing, want de pijnlijke waarheid was haar meerderen uiterst onwelgevallig. Uiteindelijk bleek het kloosterleven haar niet alleen bekeerd, maar ook haast letterlijk verstikt te hebben. En zo kon het gebeuren dat zij op een goede dag -door haar moeder later omschreven als ‘de mooiste dag uit mijn leven’ – alle moed bij elkaar raapte en deed waar zij goed in was: lef tonen. Ditmaal kleurde zij niet alleen over de lijntjes, zij knipte ze die zelfs door en ontsnapte uit het klooster – om er nooit meer terug te keren. De vrijheid was herwonnen. Na een mooie maatschappelijke carrière verhuisde zij vele jaren later naar een serviceflat alwaar zij zich, vitaal en hulpvaardig als zij was, ontpopte tot steun en toeverlaat voor vele medebewoners. Wat ik niet wist, is dat ze mijn schrijfsels al die tijd en met name in de laatste 2 jaren vanaf een afstand en met instemming gevolgd had. Want temidden van een omgeving die geen vragen stelde had zij de eigenzinnigheid en het lef gehad om trouw te blijven aan haar intuïtie dat er iets niet in orde was. Anders dan veel anderen had zij géén gelijkgestemden om zich heen die haar hielpen om bij zichzelf te blijven, had zij géén podium om uiting te geven aan haar mening. Binnen haar leefomgeving bleef zij het onvermoeibare steun- en ankerpunt voor ouderen en zieken en en ondanks commentaar van haar omgeving dat ze er vreemde ideeën op na hield bleef zij even onwankelbaar. Nooit verloochende zij haar overtuiging. Urenlang spraken wij met elkaar, uren waarin mijn bewondering voor deze wijze, dappere en standvastige vrouw alleen maar groeide. En zij op haar beurt ervoer de opluchting. ‘Kennelijk zijn mijn gedachten zo vreemd niet. Was ik maar jonger, zoals jij, dan kon ik nog veel meer doen`, Mooie Mimie. Ik kan alleen maar grote bewondering hebben voor de levenswandel van mijn dappere tante, deze integere vrije geest die tegen de stroom in stand hield, zich nooit liet meeslepen, steeds zelf bleef nadenken, ook als het ongemakkelijk werd. In tijden van nood en crisis komen dit soort moedige en eigenwijze mensen boven drijven. Dit zijn de mensen die we echt nodig hebben, in alle gelederen en alle leeftijdscategorieen. Als bakens van motivatie en hoop laten zij zien wat het betekent om standvastig te zijn, om te staan voor je oprechte overtuiging, ook als je door je omgeving niet begrepen wordt. In de afgelopen jaren heb ik vele mensen mogen leren kennen zoals zij, mensen die inspireren, die de wereld een mooiere plek maken. Of dit nu gebeurt op grote of op kleine schaal: dit zijn mijn helden. Ik kijk uit naar de volgende ontmoeting met Mimie, die bewonderenswaardige vrouw die het haar leven lang aandurfde om haar intuïtie te blijven volgen en die ik dankzij corona pas echt leerde kennen. En niets was wat het leek.
Vooraf: Nadat dit bericht minder dan 24 uur op Linked in had gestaan en 17.000 keer bekeken was, werd het verwijderd en werd bovendien mijn account geblokkeerd. Ik zal protest aantekenen en uiteraard doorgaan met schrijven via dit blog. Uiteraard mag dit gedeeld worden, het wordt zelfs op prijs gesteld. Censuur van een open debat is immers onacceptabel.
Enkele dagen geleden liet minister Kuipers weten dat huisartsen bepaalde groepen mensen die als kwetsbaar gezien worden, gaan oproepen voor een nieuwe prik tegen COVID-19. Wij waren daar als huisartsen overigens zelf niet over geïnformeerd. Dat roept vragen op. Moeten wij ons laten gebruiken als boodschapper voor informatie van een overheid die tot dusver meer weg had van een reclamecampagne? Anderzijds: is het niet informeren over de prik optie niet strijdig met het principe dat de patiënt zelf mag beslissen? Dus: ga ik meewerken aan het uitnodigen van mensen voor deze prikken?
Daartoe is allereerst de vraag van belang of die prik veilig is voor mensen die toch al kwetsbaar zijn. Het dispuut over de onverklaarde oversterfte die Nederland momenteel kent is nog niet uitgewoed. Onafhankelijke wetenschappers die dit na willen rekenen, hebben om de data gevraagd, maar krijgen die niet 1. En dat terwijl wetenschap is gestoeld op elkaar kritisch bevragen en het openlijk laten toetsen van je metingen 2. Dus moet je als huisarts maar zelf je afweging maken. Veel van mijn collega’s vinden mij te kritisch en vertellen me dat ik gewoon moet vertrouwen op wat overheid en RIVM zeggen. Dat werkt voor mij niet, want ik ben zelf verantwoordelijk dus denk ik graag nu en dan even mee, zeker als het de veiligheid van mijn patiënten betreft. Maar misschien ben ik te eigenwijs en moet ik mijn leven beteren. Laat ik eens kijken hoe dat werkt.
Als ik kijk naar de informatie van overheid en RIVM van de laatste jaren, waar ik volgens veel collega’s dus gewoon op moet vertrouwen, dan concludeer ik dat we de volgende informatie hebben gekregen.
1. Het kan een paar weken duren, maar dan is alles weer terug naar normaal 3.
Dat duurde helaas wat langer.
2. De vaccins zijn ‘uit en te na onderzocht’ 4.
Maar het onderzoek werd van begin tot eind uitgevoerd door de fabrikant zelf. Die heeft een duizelingwekkende staat van dienst op het gebied van fraude, misleiding en bedrog en hield haar interne veiligheidsrapport geheim.
3. Er komt geen vaccinatieplicht.
Maar wie niet geprikt werd moest kort nadien vrezen voor zijn baan, mocht niet meer reizen of deelnemen aan het maatschappelijk leven 5. Op straffe van uitsluiting kon je je laten testen – maar dan wel met een test die geen besmetting kon aantonen. Formeel geen plicht, maar wel een schoolvoorbeeld van Orwelliaanse Newspeak.
4. Vaccinatie kent geen bijwerkingen. Dat bleek toch wat genuanceerder te liggen 6. Zo vermeldt de bijsluiter van Comirmaty in paragraaf 5.3 dat er geen onderzoek is gedaan naar schadelijke effecten van de prik op het DNA noch naar kankerverwekkende eigenschappen. Effecten op de vruchtbaarheid blijken alleen bij ratten uitgevoerd 7. In bijsluiter van het Pfizer vaccin staat ongeveer hetzelfde 8. Inmiddels werden wel aanwijzingen gevonden voor een afname van vruchtbaarheid bij mannen 9 . Die herstelt zich na enkele maanden, schrijven de onderzoekers geruststellend. Maar hoe zit dat eigenlijk na een boostertje of twee, drie? Niemand die het weet.
5. Vaccinatie beschermt tegen COVID-19 4 .
Hier bleek sprake van een misrekening. Kijk om je heen: mensen zijn, zelfs na 4 prikken, nog gewoon vatbaar.
6. Vaccinatie geeft langdurige immuniteit tegen COVID-19 11 .
Dit bleek op een misverstand te berusten. Al na een paar maanden is je afweer flink afgenomen 12. Wat dat betreft ben je beter af met natuurlijke afweer.
7. “Je doet het voor een ander”: vaccinatie beschermt tegen overdracht van COVID-19.
Helaas was dit bij nader inzien een vergissing 10. Na de prik kun je het virus nog gewoon overdragen 13.
8. Vaccinatie beschermt tegen long covid.
Deze opmerking bleek wat te voorbarig: bescherming tegen long covid is er niet 14.
Kritische dokters zouden naar mijn idee hun visie met regelmaat op grond van de praktijk moeten evalueren. Wie dat doet kan niet anders dan vaststellen dat een beleid van vertrouwen op overheid en RIVM bepaald geen goede strategie was.
Ik herinner me een politica die meende dat artsen die desinformatie verspreiden, uit hun beroep gezet moeten worden. Maar desinformatie wil en doe ik natuurlijk niet. Ik zal het anders oplossen, met inachtneming van de keuzevrijheid van de patient. Om geen desinformatie te verspreiden mag en zal ik mijn patiënten in elk geval niet vertellen dat het vaccin ‘uit en te na onderzocht’ is, beschermt tegen besmetting, overdracht, long covid of dat het geen bijwerkingen kent. En laten we nou gewoon eerlijk zijn: ik denk dat geen enkele dokter dat kan doen. Wie dat wel doet, verspreidt desinformatie.
Gat, I, Kedem, A, Dviri, M, et al. Covid-19 vaccination BNT162b2 temporarily impairs semen concentration and total motile count among semen donors. Andrology. 2022; 1- 7
(Dit artikel is geschreven voor en verschenen in het tweede nummer van het tijdschrift We Are Pioneers, een tijdschrift dat een positieve kijk op de coronacrisis biedt (www.wearepioneers.nl))
“We zijn in 50 v. Chr. Heel Gallië is bezet door de Romeinen… Heel Gallië? Nee! Want een dorpje van onverzettelijke strijders biedt koppig weerstand aan de overheersers.”
Zo ongeveer beginnen alle stripverhalen van het dappere duo Asterix en Obelix, twee onafscheidelijke vrienden die het, samen met hun onverzettelijke dorpsgenoten, ronduit vertikken om hun vrijheid op te geven. Ze vullen elkaar mooi aan: de kleine Asterix, scherpzinnig, slim en altijd voorzien van een klein amfoortje met toverdrank en zijn onafscheidelijke vriend Obelix, de eenvoudige, bourgondische en (wellicht daardoor) ‘ietwat gezette’ krachtpatser.
Nee, de Romeinse garnizoenen hadden het niet gemakkelijk in het dappere Gallische dorpje. De vastberadenheid, de samenwerking, het onverstoorbaar doorgaan met het eigen vrije leven en natuurlijk vooral: het onvoorwaardelijke vertrouwen in elkaars standvastigheid en loyaliteit.
Inmiddels zijn we 2021 n. Chr. Heel Nederland is in de ban van de coronaregels.
Heel Nederland? Nee! Want een dorpje van onverzettelijke Brabanders biedt -niet voor het eerst- koppig weerstand. Het dappere Woensdrecht torent trots en idyllisch boven op de Brabantse Wal die ooit zelfs het geweld van de zee weerstond. Daar groeide een handjevol eigenzinnige mensen in minder dan een jaar uit tot een actieve groep van bijna vierhonderd vastberaden onverzettelijke vrijheidsstrijders. En ze hebben het nog gezellig ook.
Het is half zeven, de schemer is ingevallen in ons huis dat uitkijkt over de polder. De lange houten tafels staan klaar, elk gedekt voor een stuk of tien gasten. Glazen en kroezen staan gereed om gevuld te worden. Aan de hompige kaarsen, dik genoeg voor goede gesprekken tot diep in de nacht, groeit traag gestold geduld terwijl ze wachten op de eerste gasten.
De oude schuur was tot voor kort in gebruik als Saskia’s atelier en altijd een broeinest van inspiratie. Maar voorlopig heeft het atelier een nieuwe bestemming. Even leek het besef van nieuwe tijden en ingrijpende veranderingen een verlammend effect te hebben op het ontstaan van nieuwe ideeën. Want tussen idee en uitvoering stonden codes in de weg en onvervulde taken. Maar al snel bleek die stagnatie slechts schijn en van korte duur. Want de inspiratie verdween niet. Integendeel: zij nam nieuwe vormen aan. En zo groeide het plan dat het atelier -letterlijk- de ruimte zou kunnen bieden die velen ontnomen was.
Met vereende krachten werd het geheel omgetoverd tot een warme huiskamer waarin gepraat, gegeten en gedronken kon worden. Waarin verbindingen konden ontstaan, verhalen verteld, erkenning gevonden en harten gelucht. Een plek waar ieder welkom is die zich wil verbinden in vrijheid en onderling respect. Want wie bang is sluit op zoek naar bescherming alle deuren af; wie vrij van angst is daarentegen, zet die die deuren juist open en verwelkomt mensen om elkaar te vinden en te inspireren. We organiseerden inloopmiddagen en -avonden. Regelmatig wordt er een gezamenlijke maaltijd bereid en worden discussieavonden gehouden.
De positieve energie die dit opleverde was onvoorstelbaar. Mensen waren zo verschrikkelijk blij met deze kans om te verbinden. Niet alleen mensen uit de buurt, maar ook velen van ver buiten de regio wisten ons te vinden.
Eenlingen, stellen, allerlei mensen die via-via gehoord hadden van dit initiatief, kwamen kennismaken. Een oudere dame kwam schoorvoetend binnen en schoof aan voor een kop koffie, blij verrast door het warme welkom. Even weg van de eenzaamheid, zó opgelucht dat ze haar verhaal kon delen en eindelijk gehoord werd.
Aan de wand hangt een op groot formaat uitgeprint fragment uit een prachtig gedicht van Marcel Messing. Deze tekst, bron van hoop en kracht, was zozeer van toepassing op wat hier gebeurt dat we haar ingelijst hebben en een prominente plaats in de ruimte hebben gegeven.
“…De kinderen van de aarde verzamelen zich
komen van overal bijeen
zijn niet meer tegen te houden.
Ze ontsteken fakkels van licht
staan schouder aan schouder
en zaaien overal
zaad van waarheid, vrede, licht en liefde,
van moed en wijsheid….”
En inderdaad, het was niet meer te stuiten. Het was veel meer dan verwacht, we werden overspoeld met golven van blijdschap en positiviteit. Wie dit eenmaal ervaart weet het zeker: dit is absoluut het goede om te doen. En het levert bovendien de mooiste contacten op.
Zo ontstond, eigenlijk als vanzelf, in ons huis een fijne warme ruimte voor nieuwe initiatieven, voor mooie mensen, hun idealen en ideeën, voor vrije en verlichte geesten die uit alle hoeken en gaten bijeenkwamen: prachtige mensen die zich schouder aan schouder schaarden rond de tafels, samen aten, dronken en die tot in de late avond in het licht van de kaarsen hun ideeën deelden en kracht putten uit elkaar.
Ik kijk naar buiten. Nog even en de eerste gasten zullen de tuin in lopen, over het met lampjes verlichte pad naar het atelier. Nog even en de avond kan beginnen.
Het zal weer een avond worden vol mooie ontmoetingen, verrassende en verrijkende gesprekken. Sommigen voelden het vanaf het begin, anderen komen geleidelijk tot het inzicht dat het bouwen van een samenleving op fundamenten van angst en uitsluiting ons nog nooit iets goeds heeft gebracht. Wie zich daardoor niet langer laat leiden maakt zich los en gaat op zoek naar waarachtigheid, menselijkheid en verbinding. Mensen zoeken elkaar op, leggen contacten, bespreken hun zorgen en verenigen zich, want onstuitbaar is de menselijke drang naar vrijheid, onloochenbaar het verlangen naar authenticiteit. En dit alles gebeurt niet alleen in een klein dorp als het onze: wie wat verder kijkt ziet het overal gebeuren. Regionale en provinciale groepen schieten als paddenstoelen uit de grond en ook landelijke initiatieven zien het levenslicht. Ze verenigen mensen van allerlei pluimage met als gemeenschappelijke doel vrijheid en respect voor ieders lichamelijke integriteit in een eerlijker samenleving waarin we verantwoordelijk zijn voor elkaar en niemand wordt uitgesloten. Maar ook op internationaal niveau verenigen groepen zich langs lijnen van beroepen, ideeën of idealen. We zien de beweging groeien en aan massa winnen. Wie wat verder kijkt dan het reguliere nieuws weet het al lang: advocaten, wetenschappers en zorgverleners verenigen zich voor rechtvaardigheid en tegen discriminatie. Ouders in het hele land ontplooien initiatieven en komen op voor een vrije en inclusieve toekomst voor hun kinderen. Nieuwe integrale modellen van gezondheidszorg, nieuwe, ditmaal écht onafhankelijke media met eerlijke informatie omzeilen de jammerlijke censuur. Kolossale konvooien van truckers inspireren elkaar en gelijkgestemden over de gehele wereld. De kentering is onmiskenbaar begonnen, steeds meer mensen zien de noodzaak, verenigen zich en spreken zich uit. En wat ooit begon als een grote, wereldomspannende dreiging, werd zo uiteindelijk omgezet in haar tegendeel: een beweging van positiviteit, verbinding en waarachtigheid die langzamerhand epische proporties begint te krijgen en waar wereldwijd steeds meer mensen bij aanhaken.
Voor ons heeft het, naast alle problemen die er onmiskenbaar zijn, ook veel positiefs gebracht. Het inzicht dat veel wat we menen te weten en geacht worden aan te nemen niet blijkt wat het lijkt. De ontdekking hoeveel het je oplevert als je jezelf toestaat om zelfstandig op onderzoek uit te gaan. Het aanvankelijke ongemak daarbij dat uiteindelijk uitmondt in een gevoel van bevrijding, het besef dat je achter het decor van de gepresenteerde werkelijkheid kunt kijken. Het ontstaan van een werkelijk besef van onvervreemdbare autonomie, je echte authentieke zelf dat zich losmaakt van verwachtingen en conventies. De prachtige contacten, nieuwe vriendschappen met mensen die er in slagen om authentiek en dicht bij zichzelf te blijven. Er is nog zoveel te zien, te horen, zoveel te bespreken en te beleven dat nooit gebeurd zou zijn als deze episode in de geschiedenis zich niet had voorgedaan. Nee, ik ben niet blij met een virusuitbraak en betreur elk slachtoffer. Maar ik ben wel dankbaar voor de kansen die het leven biedt om te groeien.
De deur zwaait open en de eerste gasten begroeten ons met een enthousiaste omhelzing. Net als wij hebben ze uitgekeken naar deze avond. De een na de ander komt via het verlichte tuinpad naar het atelier, de ruimte vult zich met opgewekte stemmen, gelach, kroesgeklater van water en wijn. Bekenden en minder bekenden: allen komen hier met hetzelfde doel: inspireren, geïnspireerd worden, verbinden. Hier gebeurt iets prachtigs, de ruimte raakt gevuld met warmte, blijdschap en vertrouwen. Vertrouwen in de mensen, die licht en liefde meebrengen.
Een van de gasten blijft staan bij het ingelijste gedicht. Samen kijken we naar de tekst.
Ze slaat een arm om me heen en kijkt me veelbetekenend aan. “Dit is precíes wat hier gebeurt”. Haar ogen schitteren in het licht van de kaarsen. “Dat voelen we allemaal”, wil ik haar zeggen. Maar ik klik slechts instemmend, want soms kunnen woorden de stem even niet passeren en keren zij wijselijk terug naar het hart. Ik voel aan alles dat het klopt.
“De toekomst van onze kinderen hangt af van wat we nu doen”
naar Mahatma Gandhi
Het is zover: de misstanden rondom de Groningse aardgaswinning worden nu eindelijk geëvalueerd. Het duurde enkele tientallen jaren, maar uiteindelijk is de parlementaire onderzoekscommissie die de gang van zaken moet onderzoeken, kort geleden met haar verhoren gestart. Al in de eerste dagen komen enkele wetenschappers aan het woord die al decennia geleden waarschuwden voor de negatieve effecten en risico’s van de gaswinning. Zij spreken van ‘’tunnelvisie, tegenstrijdige bevindingen en genegeerde signalen bij de verantwoordelijke instanties en de regering’. Dat liegt er niet om. Destijds gaven zij hun onderbouwde kritiek, maar dit werd hen niet in dank afgenomen: de een kreeg te horen dat hij de media niet mocht opzoeken omdat niet hij, maar het KNMI wist hoe het zat (je zou kunnen zeggen dat hij werd beschuldigd van verspreiding van nepnieuws) en de ander werd bij de NAM op een zijspoor gemanoeuvreerd (een soort ‘functie elders’ avant la lettre).
Het is goed dat er een evaluatie plaatsvindt. Maar dat die deskundigen al die tijd genegeerd en zelfs gemarginaliseerd werden is helemaal niet goed. Het is zelfs onvergeeflijk, want de informatie werd op een presenteerblaadje aangeboden.
Als ik de berichten van de commissie lees bekruipt mij een onontkoombaar déjà-vu-gevoel. De situatie is immers één op één analoog aan wat we de afgelopen jaren hebben gezien rond het coronavirus. Ook in de afgelopen jaren waren er legio artsen, zorgprofessionals en wetenschappers die vanuit onderbouwde kennis en integere bezorgdheid als roependen in de woestijn aangaven dat overheid en raadgevende instanties als OMT en RIVM aan een tunnelvisie leden. En het verging hen exact zoals de nu gerehabiliteerde wetenschappers die eindelijk hun verhaal voor de parlementscommissie mogen doen: zij werden op non-actief gesteld, verguisd, ontslagen en geridiculiseerd. Terwijl het juist deze mensen waren die het lef toonden om hun reputatie op het spel te zetten terwille van hun ideaal: transparant onderzoek, eerlijke informatie en een open debat. En dat zonder ook maar het minste eigenbelang. Het lering trekken uit de geschiedenis lijkt in de politiek bepaald nog geen gemeengoed. Terwijl er alle reden is voor een evaluatie – en we daar ditmaal beter geen tientallen jaren meer kunnen wachten.
Want hoewel we nog maar net aan de zomer begonnen zijn, wordt in de pers en medische wereld al voorgesorteerd op wat komen gaat. Zo zijn er alweer berichten over een opmars van nieuwe Covid-19 varianten en spreken politici uit te ‘hopen’ dat er geen nieuwe lockdowns nodig zijn – uitspraken die verdacht bekend in de oren klinken en die niet gerust stellen, omdat ze niet zelden worden gebruikt om het volk rijp te maken voor de volgende reeks maatregelen. Het lijkt er op dat voortschrijdend inzicht aan de meeste politici voorbij gaat, want er is inmiddels veel meer bekend over de effecten van veel van de destijds inderhaast genomen maatregelen. Het gezaghebbende medische vakblad British Medical Journal publiceerde recent in haar Global Health editie een omvattend overzicht van de effecten van de maatregelen die wereldwijd zijn genomen in het kader van de Covid-19 problematiek 1. Deze grondig onderbouwde analyse is zeer kritisch op meerdere terreinen van het gevoerde beleid. Terwijl critici zich hierdoor ongetwijfeld gesteund zullen voelen, biedt de analyse aan hen die het beleid steeds zonder veel dralen gevolgd hebben alle aanleiding om zich nog eens goed achter de oren krabben. Bovenal is het een krachtige aansporing voor beleidsmakers om goed onderbouwde kritiek voortaan serieus te nemen en veel zorgvuldiger dan tot dusver om te gaan met toekomstige uitbraken van virale infecties.
Als huisartsen zijn wij op diverse manieren betrokken geweest bij de problematiek van de afgelopen jaren. Velen gingen zonder veel vragen te stellen mee met het inderhaast invoeren van massale vaccinaties. Anderen stelden zich -naar thans dus blijkt zeer terecht- kritischer op bij de onderbouwing van deze maatregelen. Persoonlijk heeft mij met name de vraag zeer bezig gehouden en belast of wij wel het goede voor onze patiënten deden door zomaar mee te werken aan massale inentingen van gezonde personen met haastig geïntroduceerde middelen. Ook de zwak of niet onderbouwde maatregelen die rondom de corona-uitbraken zijn genomen en de enorme negatieve gevolgen daarvan hebben veel vragen opgeroepen. Daarbij was het verbijsterend hoe weinig ruimte er bleek te zijn voor oprechte bezorgdheid bij artsen en wetenschappers, waarbij niet zelden zelfs hun integriteit en motieven ter discussie werden gesteld.
Vanuit het verleden is er alle reden om met enig wantrouwen te kijken naar een al te voortvarende inzet van medicatie. Een goed voorbeeld daarvan zijn de jaarlijkse griepvaccinaties. De effectiviteit en doelmatigheid daarvan zijn al jaren onderwerp van discussie, evenals de grote belangenverstrengelingen die daarbij een rol spelen. Wie de moeite neemt om zich wat in deze materie verdiepen wordt niet vrolijk. Relevante informatie is al lang geleden beschikbaar gekomen voor zowel het algemene publiek als voor zorgprofessionals. In 2011 besteedde het journalistieke onderzoeksprogramma Zembla aandacht aan deze materie 2. Eerder had een studie door het befaamde Cochrane instituut aangetoond dat er slechts een zeer mager bewijs was voor het effect van influenzavaccinaties en, erger nog, dat er zelfs sprake was van manipulatie van de uitkomsten 3. Eveneens in 2010 publiceerde het Geneesmiddelenbulletin, het periodiek van bijwerkingencentrum Lareb, een artikel waarin de uitgebreide belangenverstrengeling van Europese adviesorganen en WHO met de farmacie wordt beschreven 4. We waren dus gewaarschuwd, maar dit alles heeft onder artsen weinig aandacht gekregen. Voor velen -en dat geldt helaas ook voor mijzelf- is deze informatie destijds onopgemerkt gebleven.
Maar op het moment dat maatregelen een pompeus en schadelijk karakter krijgen, op het moment dat er zelfs grondrechten mee worden geschonden, moeten er toch echt vragen gaan rijzen en kan alsnog het inzicht doordringen dat de advisering aangaande effectiviteit en doelgroepkeuze van de inentingen verre van onafhankelijk tot stand komt en mede wordt aangestuurd door financiële belangen van de industrie. Helaas is die bepaald geen schoolvoorbeeld van integriteit: de lijst met veroordelingen en boetes wegens fraude, manipulatie en schending van veiligheidsvoorschriften van alleen al een farmaceut als Pfizer is bepaald indrukwekkend 5 6.
Wij hebben als artsen echter de morele plicht om onze patiënten eerlijk voor te lichten over de werkelijke effecten van welke behandeling dan ook. Daarbij hoort ook eerlijke informatie over wat we nog niet weten. Doen we dat niet, dan moeten we concluderen dat wij worden gebruikt (lees: ons laten gebruiken) door de farmaceutische industrie. Dat is een uiterst pijnlijke conclusie, maar dat maakt de realiteit niet anders.
De ervaringen van de afgelopen jaren hebben gelukkig uiteindelijk een toenemende groep mensen aan het nadenken gezet. De berichtgeving vanuit de overheid en aanverwante instanties in het begin van de coronaperiode was eenzijdig en zelfs doelbewust geframed, zoals bleek uit informatie die via WOB verzoeken werd verkregen 7. Hiermee heeft de overheid voor veel ongerustheid gezorgd. De angst die hierdoor ontstond heeft een groot deel van de bevolking ertoe gebracht om zich gedwee te onderwerpen aan maatregelen die hun weerga in vredestijd niet kennen zoals lockdowns, het isoleren van bejaarden, sociale uitsluiting, een avondklok en meer inperkingen van grondrechten. En niet te vergeten: het bracht velen ertoe om een inenting te accepteren waarvan, zoals later zou blijken, de effectiviteit, doelmatigheid en veiligheid verre van voldoende bekend waren. De overheid bezondigde zich bovendien zelfs aan het aanjagen van polarisatie, bijvoorbeeld doordat zij mensen die ervoor kozen om zich niet te laten prikken de schuld gaf van capaciteitsproblemen in de zorg, een probleem waarvan in werkelijkheid diezelfde overheid de oorzaak was door een jarenlang beleid van structurele bezuinigingen. Ook hier zien we dat waarschuwingen van deskundigen in de wind geslagen werden, want bizar genoeg werd niets gedaan met duidelijke signalen dat er problemen in de zorg werden voorzien 8. In plaats van de hand in eigen boezem te steken wakkerde toenmalig minister de Jonge de polarisatie aan door ongevaccineerden te verwijten dat zij ziekenhuisbedden bezet hielden 9. Ook buitenlandse politici voerden een beleid van uitsluiting en zelfs pesterijen van mensen met andere visies. Zo bepleitte president Macron van Frankrijk dat ‘ongevaccineerden het leven zo zwaar mogelijk gemaakt moest worden’ 10 , betitelde de Canadese premier Trudeau ongevaccineerden als extremisten 11 en liet hij zelfs bankrekeningen blokkeren van mensen die deelnamen aan protestdemonstraties 12. Kritiek op dit soort absurde acties, politici volstrekt onwaardig, werd in de oude media nauwelijks geuit.
Het was eveneens opvallend hoe weinig vragen er vanuit medische hoek werden opgeworpen. Kritische zorgprofessionals ervoeren veel druk om zich te conformeren aan het officiële verhaal waarbij onwelgevallige meningen en data werden verbannen naar de marges van berichtgeving, werden geridiculiseerd of zelfs in het geheel genegeerd. Artsen werd zelfs domweg informatie onthouden 13. Het algemene sentiment was dat we ‘gewoon moeten doen wat er van ons gevraagd wordt’. Dat hield voor het merendeel in: het gebruik van het vertrouwen dat patiënten in ons hebben voor het verkondigen van de boodschap die het RIVM ons citeerde, naast het aan gezonde personen toedienen van middelen die na een ongekend korte, onzorgvuldige en van belangenverstrengeling doorspekte onderzoeksprocedure door de registratie waren gerommeld. En hiermee ging men door, ook toen er ondanks alle tegenwerking van overheid en big tech-bedrijven toch kritische geluiden van andere wetenschappers door de censuur heen sijpelden.
Dit alles kon aanvankelijk nog enigszins worden begrepen vanuit een gevoel van urgentie, maar al snel waren er steeds meer steekhoudende argumenten om de onderbouwing van het beleid kritisch te bevragen. Van een kritiekloos volgen van de regels mocht vanaf dat moment redelijkerwijs geen sprake meer zijn. Maar ook toen de urgentie afnam bleek er nauwelijks ruimte voor kritische visies. De boodschap van vele wetenschappers, vaak met een indrukwekkende staat van dienst, kon effectief geblokkeerd worden doordat alle nieuwsmedia in Nederland in handen zijn van slechts een drietal grote concerns die bepalen wat wij aan nieuws voorgeschoteld krijgen – en vooral ook wat we niet te horen krijgen. Van onafhankelijke media is hier in het geheel geen sprake, getuige bijvoorbeeld de dubbelfunctie van James C. Smith, die tot 2020 zitting had in de top van persbureau Reuters maar tegelijk een topfunctie en grote belangen had bij farmagigant Pfizer. Reuters publiceerde, o toeval, aanzienlijk meer over Pfizer dan over andere farmaceuten die zich met Covid-19 gerelateerde middelen bezighielden14 15. De boodschap van critici was alleen te zien en te horen via nieuwe media, die het lef hadden om onafhankelijk van deze drie nieuwsmonopolisten te opereren en ruimte boden aan een bredere en vooral ongesponsorde visie. Deze nieuwe media bereikten echter voornamelijk mensen die actief op zoek gingen naar onafhankelijke informatie. Het merendeel van het volk bleef aldus eenzijdig geïnformeerd. Van evenwichtige voorlichting was geen sprake meer en zelfs de vakliteratuur gaf toe dat het wetenschappelijke debat, gekenmerkt door openheid en het bevragen van de beschikbare kennis, op deze manier een illusie was 16.
Dat wil echter niet zeggen dat we onwetend bleven over het effect van de inentingen en andere maatregelen. Ten eerste is daar de vraag of de prikken wel zo veilig en effectief zijn als beweerd werd.
De middelen zijn in een ongekend tempo in de markt gezet, waarbij de onderzoeken voor de registratie van begin tot eind, vanaf de onderzoeksopzet tot aan de data-interpretatie in handen zijn geweest van de producent 17. Daarbij werd manipulatie van de cijfers opnieuw niet geschuwd. Zo waren belangrijke groepen, die later als ‘risicogroepen’ voor de prikken werden aangemerkt, in het geheel niet bij het onderzoek betrokken zodat de kwalificatie als risicogroep elke wetenschappelijke onderbouwing miste. Relevante subgroepen met klachten die mogelijk op Covid-19 berustten werden uitgesloten van het onderzoek, waardoor de effectiviteitscijfers opgeleukt werden en tot overmaat van ramp werd reeds enkele maanden na de start de placebogroep ook ingespoten 19, een wetenschappelijke doodzonde, waardoor onderzoek naar bijwerkingen min of meer onmogelijk gemaakt werd. Dat laatste was kennelijk belangrijk voor de fabrikant, want haar eigen registratie van ongewenste effecten werd zorgvuldig geheim gehouden. Opvallend genoeg werd Pfizer hierin gesteund door de Amerikaanse FDA, die volgens haar eigen mission statement tot doel heeft om de publieke gezondheid te beschermen. Pas na uitgebreid procederen en na interventie van de rechter werden de documenten vrijgegeven 20. Hieruit bleek onder andere dat er in de eerste maanden na de wereldwijde introductie van de haar product bijna 1300 aan de prik gerelateerde sterfgevallen gerapporteerd waren, een aantal dat volgens de eigen gegevens van de farmaceut vermoedelijk een onderschatting vormt. Ter vergelijking: eerdere vaccins werden van de markt gehaald nadat er enkele tientallen overlijdens aan gelinkt werden.
Er is discussie of de massale inenting van de bevolking nu als een fase III- of als een fase IV onderzoek gezien moet worden. In beide gevallen is het doel het vergaren van informatie over veiligheid en bijwerkingen op lange termijn. Zo is het echter niet aan de bevolking gepresenteerd: deze kreeg bij monde van de minister van Volksgezondheid over lange termijn-bijwerkingen te horen dat die er niet waren, waarmee hij zich schuldig maakte aan misleiding.
Massale systematische registratie naar bijwerkingen van de vaccinaties ontbreekt bovendien tot op heden. Waar elk internetbedrijf al na de kleinste bestelling haar proces evalueert en haar klanten om feedback vraagt, worden mensen die zijn ingespoten met een volstrekt nieuwe stof niet systematisch gevolgd en laat men de kans om de benodigde kennis te vergaren willens en wetens lopen.
Berichten over ernstige bijwerkingen en stollingsproblemen werden gebagatelliseerd. Dat gold eveneens voor de verrassende ontdekking dat de ingespoten substantie via minuscule vetpartikeltjes hun weg vinden naar organen als hersenen, beenmerg en eierstokken 21 en daar langdurig aanwezig blijven met onbekende effecten. Recent onderzoek toonde aan de vruchtbaarheid van mannen maandenlang afneemt na 2 vaccinaties 22 . Wat er gebeurt na het boosteren weten we gewoon niet. Opnieuw werd deze belangrijke informatie nauwelijks of niet met het publiek gedeeld.
Gegeven dit alles is het bijzonder opvallend dat de prikdrang tot in extremis werd opgevoerd. De verzekering vanuit de regering dat er ‘nooit, maar van ook nooit’ een plicht zou komen bleek voor velen in de praktijk een holle frase. Voor veel werknemers was er sprake van een reële ontslagdreiging (ook voor zorgmedewerkers voor wie nota bene een jaar eerder nog applaus had geklonken). Deelname aan sociale en maatschappelijke activiteiten was voor ongeprikten in veel gevallen onmogelijk, evenals reizen zonder een inentingsbewijs. Hierdoor was er er de facto wel degelijk sprake van een verplichting.
Er zijn vanuit de literatuur voldoende argumenten om te betogen dat het inenten van kwetsbare personen de kans op opname en overlijden beperkt, zij het dat dit effect niet langdurig is. De groep die hier profijt van kan hebben, is goed te omschrijven in termen van leeftijd en reeds aanwezige ziekten (comorbiditeit). Gerichte bescherming is dan ook een rationele aanpak. Toch werd ingezet op het massaal inenten van de gehele bevolking, ook jongere en gezonde mensen, waarbij de sociale en maatschappelijke druk fors werd opgevoerd. Onbegrijpelijk was de stap om de inenting uit te breiden naar jonge kinderen, en dat op een moment waarop er nagenoeg geen goede onderzoeksdata beschikbaar waren voor deze groep die bovendien vrijwel geen risico loopt.
De argumenten die gebruikt werden voor de grootscheepse campagne bleken achteraf bijna allemaal onjuist. Zo werd aanvankelijk gesteld dat we door het massale prikken ‘terug naar normaal’ zouden gaan. Dat bleek een faliekante misrekening. Vervolgens hoorden we dat we dan toch in elk geval beschermd zouden zijn tegen Covid-19, maar ook die bewering bleek onjuist: inmiddels is zelfs gebleken dat vaccineren niet leidt tot minder besmettingen 23 24. Okee, we zouden dan toch op zijn minst niet meer besmettelijk zijn? Want daarmee konden we in elk geval rechtvaardigen dat we ongeprikten uitsloten en degenen met een QR bewijs weer toegang zouden geven tot allerlei activiteiten. Helaas, ook deze bewering bleek niet te kloppen: de besmettelijkheid van geprikten bleek al na enkele mutaties gelijk aan die van degenen die geen inenting genomen hadden en als er al een effect was, verdween dit na korte tijd. Geen verrassing als men bedenkt dat de prikken nog altijd gebaseerd zijn op de variant uit 2019, die sindsdien ontelbare malen gemuteerd is (wat als uw huisarts u zou uitnodigen voor de griepprik, maar dan wel met die van 3 jaar geleden?).
Door dit alles heen liepen tegenstrijdige adviezen, waarbij sommige van de prikken bij nader inzien toch ongeschikt bleken voor bepaalde doelgroepen. Ook verbaasde de minister keer op keer met zijn uitspraken waarin hij, niet gehinderd door kennis van zaken, verder blunderde met zijn verfrikandellisering van de prikken en zijn ‘dansen met Janssen’ oproep, aldus bijdragend aan een verdere uitholling van de geloofwaardigheid van overheidsinformatie en toenemende weerstand tegen vaccinatie.
Maar long covid dan? Het was een van de argumenten voor de prik: je kunt als gezond persoon dan wel relatief weinig last hebben van Covid-19, maar je wilt toch geen risico lopen op long covid? Het probleem met deze redenering is dat zij er op voorhand van uit gaat dat deze complicatie wordt voorkomen door inenting – maar ook deze aanname is inmiddels door een groot onderzoek onderuit gehaald: de prik blijkt helemaal geen bescherming te bieden tegen long covid 23.
Op basis van al deze onjuiste aannames is een beleid gevoerd dat zonder overdrijven kan worden omschreven als een zeer ondoelmatige en extreme overreactie. Het effect was grote maatschappelijke, medische sociale en economische schade 25 26 27 28. Wachtlijsten in de zorg namen toe met onbekende gezondheidseffecten die we niet terugzien in de grafieken. Kinderen en jongeren werd onderwijs onthouden, bejaarden stierven in eenzaamheid, ongeprikten werden buitengesloten, grondrechten geschonden. Winkels en horeca moesten sluiten en kleine ondernemers gingen massaal failliet. Te midden van dit alles spekten grote technologie-, farma- en internetbedrijven hun kas. De kloof tussen arm en rijk nam toe, evenals de polarisatie, nota bene mede aangejaagd door uitlatingen van overheden.
Verbazing en verwondering vermengen zich dan ook tot verontrusting als politici na het opduiken van enkele Covid-infecties alweer in hun oude reflex schieten en ongefundeerde kreten slaken over het herinvoeren van mondkapjes, lockdowns en prikbewijzen. Waar is het lerend vermogen van deze politici? Door welke overwegingen en belangen worden zij aangestuurd? Het teruggrijpen naar niet werkende maatregelen, de steeds wisselende informatie en het gebrek aan transparantie biedt alle ruimte voor speculatie en vormt daarmee een voedingsbodem voor wat doorgaans afgedaan wordt als ‘complottheorieen’, een term die al vaak misbruikt is om een zinnige discussie op inhoudelijke argumenten in de kiem te smoren en waarbij de politiek blind lijkt voor haar eigen rol hierin. Concluderend: de afgelopen jaren zijn gekenmerkt door maatregelen met een grote negatieve impact op vele fundamentele aspecten van onze maatschappij, terwijl we achteraf kunnen concluderen dat er medische middelen zijn ingezet en opgedrongen welke onvoldoende onderzocht zijn, waarbij financiële belangen van grote conglomeraten een grote rol speelden en artsen onder druk gezet zijn om zich te conformeren aan maatregelen waarvan de onderbouwing in veel gevallen niet valide bleek. Het is belangrijk dat de politiek oog heeft voor de fouten van de afgelopen twee jaren en er lering uit trekt. De voortekenen dienaangaande stemmen helaas niet hoopvol.
Het zou me geenszins verbazen als de schokkende bevindingen bij de verhoren van de enquêtecommissie over het Groningse gas over enkele jaren over gedaan moeten worden door de enquêtecommissie Covid-19. En als dan wederom met schaamte moet worden geconcludeerd dat er sprake was van van ‘tunnelvisie, tegenstrijdige bevindingen en genegeerde signalen bij de verantwoordelijke instanties en de regering’. Laten we lering trekken uit het verleden, vooral zelf kritisch blijven nadenken en niet zonder nadenken meegaan in maatregelen die meer schade opleveren dan voorkomen. Want de koers van de toekomst wordt vandaag bepaald – door ons.
Jefferson T, Pietrantonj C di, Rivetti A, Bawazeer GA, Al-Ansary LA, Ferroni E. Vaccines for preventing influenza in healthy adults. Cochrane Database Syst Rev 2010: CD001269
Subramanian SV, Kumar A. Increases in COVID-19 are unrelated to levels of vaccination across 68 countries and 2947 counties in the United States. Eur J Epidemiol. 2021 Sep 30;1-4
22. Gat, I, Kedem, A, Dviri, M, et al. Covid-19 vaccination BNT162b2 temporarily impairs semen concentration and total motile count among semen donors. Andrology. 2022; 1- 7
Transmission potential of vaccinated and unvaccinated persons infected with the SARS-CoV-2 Delta variant in a federal prison, July—August 2021. medRxiv 2021.11.12.21265796
Mijn blogs verschijnen voorlopig nog op Linked in maar worden steeds sneller verwijderd. Wil je op de hoogte blijven als er nieuwe blogs verschijnen en ze hier teruglezen? Meld je dan aan en ik zorg dat je een bericht krijgt.
